Apa Itu Blockchain? Penerangan Lengkap Teknologi Di Sebalik Revolusi Digital | Dalam era digital yang semakin maju ini, pelbagai teknologi baharu telah diperkenalkan bagi memudahkan kehidupan manusia dan memperkukuh sistem dalam pelbagai sektor.

Salah satu inovasi yang sering menjadi topik perbincangan hangat ialah teknologi blockchain. Ramai yang mungkin pernah mendengar tentangnya, terutamanya dalam konteks mata wang kripto seperti Bitcoin.

Namun begitu, tidak semua benar-benar memahami apa itu blockchain, bagaimana ia berfungsi, serta apakah manfaat dan cabaran yang dibawanya.

Dalam artikel ini akan menghuraikan dengan lengkap dan terperinci tentang apa itu blockchain, termasuk sejarahnya, prinsip asas teknologi ini, aplikasi dalam dunia sebenar, kelebihan dan kekurangan, serta potensi masa depan yang dimilikinya.

Apa Itu Blockchain? Penerangan Lengkap Teknologi Di Sebalik Revolusi Digital

Apa Itu Blockchain?

Blockchain ialah satu teknologi lejar digital yang menyimpan maklumat secara desentralisasi (tidak berpusat), telus, dan selamat. Dalam bahasa mudah, blockchain adalah rangkaian rekod digital yang disimpan dalam bentuk blok yang bersambung antara satu sama lain secara kronologi dan tidak boleh diubah sewenang-wenangnya. Setiap blok dalam rantaian ini mengandungi data transaksi, cap masa (timestamp), dan pautan kepada blok sebelumnya melalui kod kriptografi yang dikenali sebagai “hash”.

Berbeza dengan sistem tradisional yang bergantung kepada pihak ketiga seperti bank atau institusi kewangan, blockchain membolehkan transaksi berlaku secara terus antara pengguna tanpa memerlukan perantara. Teknologi ini memastikan setiap transaksi yang direkodkan adalah sah, tidak boleh dipalsukan, dan boleh disemak semula pada bila-bila masa.

Sejarah Ringkas Teknologi Blockchain

Konsep asas blockchain mula diperkenalkan pada tahun 2008 oleh individu atau kumpulan yang menggunakan nama samaran Satoshi Nakamoto. Tujuan utama mereka pada ketika itu ialah mencipta satu sistem pembayaran digital yang tidak memerlukan pihak ketiga untuk mengesahkan transaksi. Hasil daripada idea ini lahirlah Bitcoin, mata wang digital pertama yang menggunakan teknologi blockchain sebagai asasnya.

Walaupun pada peringkat awal blockchain hanya dikaitkan dengan Bitcoin, perkembangan teknologi ini telah melangkaui sektor mata wang digital. Kini, pelbagai industri mula mengadaptasi teknologi blockchain termasuk dalam sektor kewangan, logistik, penjagaan kesihatan, pendidikan, dan kerajaan.

Bagaimana Blockchain Berfungsi?

Untuk memahami apa itu blockchain, penting untuk mengetahui bagaimana sistem ini berfungsi:

1. Transaksi Dicetuskan – Setiap kali transaksi dilakukan, maklumat tersebut akan dihantar kepada rangkaian komputer (dipanggil nodes) yang mengambil bahagian dalam blockchain tersebut.
2. Pengesahan Oleh Node – Komputer-komputer dalam rangkaian akan mengesahkan transaksi tersebut menggunakan pelbagai algoritma pengesahan seperti Proof of Work (PoW) atau Proof of Stake (PoS). Ini bertujuan memastikan hanya transaksi yang sah akan direkodkan.
3. Pembentukan Blok Baharu – Setelah transaksi disahkan, ia akan dikumpulkan bersama transaksi-transaksi lain dan dimasukkan ke dalam satu blok baharu.
4. Penyambungan Ke Blockchain – Blok baharu tersebut kemudiannya akan dipautkan kepada blok sebelumnya melalui proses hashing, sekali gus membentuk rangkaian yang berterusan dan tidak boleh dipisahkan.
5. Rekod Tidak Boleh Diubah – Setelah dimasukkan ke dalam blockchain, data dalam blok tersebut tidak boleh diubah tanpa mengubah keseluruhan rantaian blok – satu proses yang hampir mustahil untuk dilakukan.

Ciri-Ciri Utama Teknologi Blockchain

Teknologi blockchain mempunyai beberapa ciri istimewa yang menjadikannya berbeza daripada sistem tradisional:

• Desentralisasi – Tiada satu pihak yang mengawal keseluruhan sistem. Kuasa dikongsi secara kolektif antara semua pengguna dalam rangkaian.
• Keterbukaan dan Ketelusan – Semua pengguna boleh mengakses dan menyemak maklumat transaksi yang berlaku dalam blockchain.
• Keselamatan Tinggi – Penggunaan teknologi kriptografi dan struktur rantaian yang kompleks menjadikan blockchain sangat sukar untuk digodam atau dipalsukan.
• Ketidakbolehan Diubah (Immutable) – Setelah maklumat direkodkan dalam blockchain, ia tidak boleh dipadam atau diubah tanpa kesan kepada keseluruhan sistem.

Aplikasi Blockchain Dalam Dunia Sebenar

Teknologi blockchain tidak hanya terhad kepada mata wang digital. Ia kini telah digunakan secara meluas dalam pelbagai sektor seperti berikut:

1. Kewangan dan Perbankan – Digunakan untuk pembayaran antarabangsa, pemindahan wang tanpa perantara, dan penyimpanan rekod kewangan yang telus.
2. Rantaian Bekalan (Supply Chain) – Membantu menjejaki perjalanan produk daripada pengilang hingga ke pengguna akhir dengan ketelusan sepenuhnya.
3. Penjagaan Kesihatan – Menyimpan rekod pesakit secara selamat dan membenarkan akses mudah oleh doktor yang diberi kebenaran.
4. Pendidikan – Mengesahkan sijil akademik secara digital untuk mengelakkan penipuan.
5. Kerajaan dan Pengundian – Menyediakan sistem pengundian digital yang lebih selamat, telus dan bebas penipuan.

Kelebihan Teknologi Blockchain

Teknologi blockchain bukan sahaja dikenali kerana keunikannya, malah ia turut menawarkan pelbagai kelebihan yang menjadikannya semakin diminati oleh pelbagai sektor di seluruh dunia.

Ciri-cirinya yang bersifat desentralisasi, telus, dan selamat membuka peluang baharu dalam urusan penyimpanan data, transaksi kewangan, serta pengesahan maklumat tanpa memerlukan pihak ketiga.

Di bawah ini disenaraikan beberapa kelebihan utama teknologi blockchain yang menyumbang kepada popularitinya dalam dunia digital masa kini.

Kekurangan dan Cabaran Blockchain

Walaupun teknologi blockchain menawarkan pelbagai kelebihan yang mengagumkan, ia juga tidak terlepas daripada beberapa kelemahan dan cabaran yang perlu diberi perhatian.

Seperti mana-mana teknologi baharu, proses adaptasi dan pelaksanaan blockchain dalam skala besar masih berdepan halangan tertentu.

Beberapa isu seperti penggunaan tenaga yang tinggi, kekangan teknikal, dan kekurangan pemahaman awam menjadi faktor penghalang kepada penerimaan meluas teknologi ini.

Berikut adalah antara kekurangan dan cabaran utama yang sering dikaitkan dengan teknologi blockchain.

Masa Depan Teknologi Blockchain

Melihat kepada perkembangan semasa, teknologi blockchain dijangka akan terus berkembang pesat dan menjadi sebahagian penting dalam infrastruktur digital global. Dengan penambahbaikan dari segi kelajuan, kecekapan tenaga dan kebolehskalaan, blockchain berpotensi menjadi asas kepada sistem ekonomi digital masa hadapan.

Pelbagai negara telah mula melabur dalam teknologi ini termasuk dalam pembangunan mata wang digital bank pusat (CBDC), kontrak pintar (smart contract), dan sistem pentadbiran yang berasaskan blockchain.

Kesimpulan

Secara keseluruhannya, pemahaman tentang apa itu blockchain adalah sangat penting dalam era digital masa kini. Teknologi ini bukan sahaja merevolusikan cara kita berurus niaga, tetapi juga membuka ruang kepada inovasi yang lebih besar dalam pelbagai sektor. Dengan ciri-ciri keselamatan, ketelusan dan desentralisasi yang unik, blockchain diyakini mampu membawa perubahan positif dalam masyarakat moden.

Namun, untuk memastikan teknologi ini benar-benar memberi manfaat, kefahaman yang menyeluruh serta dasar perundangan yang mantap perlu dibangunkan seiring dengan kemajuan teknologi. Jika diterapkan dengan cara yang betul, blockchain berpotensi menjadi teras kepada transformasi digital global.

Soalan Lazim Mengenai Blockchain

Rujukan

1. Apa itu teknologi Blockchain secara mudah? – coin.my
2. Apa Itu Blockchain 2025 – logmasuk.my