Bila Wujudnya Elektrik di Malaysia? | Penggunaan elektrik merupakan antara pencapaian teknologi paling penting dalam sejarah peradaban moden. Namun, tahukah anda bila wujudnya elektrik di Malaysia dan bagaimana ia mula digunakan dalam kehidupan seharian rakyat kita?

Dalam artikel ini kami akan mengupas secara mendalam sejarah kemunculan elektrik di tanah air kita, bagaimana ia berkembang dari sebuah kemewahan kepada satu keperluan, serta peranan besar yang dimainkan oleh pelbagai institusi dalam pembangunan tenaga elektrik di Malaysia.

Bila Wujudnya Elektrik di Malaysia

Kepentingan Elektrik dalam Kehidupan

Elektrik bukan lagi satu kemewahan pada zaman ini. Ia adalah satu keperluan asas yang memainkan peranan penting dalam hampir setiap aspek kehidupan kita — dari lampu di rumah, mesin basuh, telefon pintar, hinggalah ke sektor industri dan perkhidmatan. Tanpa elektrik, dunia moden akan lumpuh. Oleh itu, memahami bila wujudnya elektrik di Malaysia bukan sahaja memberikan kita wawasan sejarah, tetapi juga penghargaan terhadap kemajuan teknologi negara.

Sejarah Awal: Permulaan Elektrik di Tanah Melayu

Penggunaan elektrik di Malaysia bermula sejak zaman penjajahan British, iaitu pada akhir abad ke-19. Berdasarkan rekod sejarah, elektrik mula diperkenalkan di Tanah Melayu pada tahun 1894, dan bandar pertama yang menikmati kemudahan ini ialah Taiping, Perak.

Taiping: Bandar Pertama yang Menerima Elektrik

Pada tahun 1894, bandar Taiping menjadi lokasi pertama di Tanah Melayu yang diperkenalkan dengan sistem elektrik secara rasmi. Ini bertujuan untuk menyediakan pencahayaan jalan raya yang lebih efisien dan moden. Sistem ini menggunakan penjana stim dan turbin kecil bagi membekalkan tenaga elektrik kepada beberapa kawasan tertentu sahaja, terutamanya kawasan pentadbiran British dan lokasi-lokasi utama.

Faktor Pemilihan Taiping

Taiping ketika itu merupakan ibu negeri Perak dan pusat pentadbiran British. Selain itu, kegiatan perlombongan bijih timah yang pesat juga memerlukan tenaga untuk operasi kilang dan pengangkutan. Keperluan inilah yang mendorong kerajaan British memperkenalkan sistem elektrik di bandar tersebut.

Perkembangan Elektrik ke Bandar-Bandar Lain

Selepas kejayaan di Taiping, penggunaan elektrik mula berkembang ke bandar-bandar lain, antaranya:

• Ipoh (1895)
• Kuala Lumpur (1897)
• Johor Bahru (1904)
• George Town, Pulau Pinang (1905)
• Seremban dan Melaka (sekitar 1910-an)

Setiap bandar ini membina loji janakuasa kecil masing-masing yang dikendalikan oleh syarikat-syarikat konsesi atau pihak berkuasa tempatan. Bekalan elektrik ketika itu hanya terhad kepada kawasan bandar dan biasanya diberikan dalam tempoh waktu tertentu sahaja, seperti waktu malam.

Penubuhan Lembaga Elektrik: Bermulanya Penyeragaman

Sehingga tahun 1940-an, pembekalan elektrik di seluruh Tanah Melayu masih bersifat berpecah-pecah dan tidak tersusun. Syarikat-syarikat swasta yang mengendalikan loji janakuasa tidak mempunyai sistem standard, menyebabkan berlaku ketidakseimbangan dari segi kualiti dan liputan bekalan elektrik.

Penubuhan Central Electricity Board (CEB)

Pada tahun 1949, kerajaan British menubuhkan Central Electricity Board (CEB), yang kemudian dikenali sebagai Lembaga Letrik Negara (LLN) pada tahun 1965. Tujuan utama CEB adalah untuk menyatukan dan menstrukturkan semula sistem pembekalan elektrik di seluruh Tanah Melayu agar lebih efisien dan terancang.

Penubuhan CEB merupakan titik tolak penting dalam sejarah bila wujudnya elektrik di Malaysia, kerana ia membawa kepada pembangunan loji-loji janakuasa besar seperti:

• Loji Janakuasa Jor dan Ulu Jelai (Perak)
• Loji Hidroelektrik Cameron Highlands
• Loji Arang Batu di Kapar dan Port Dickson

Perkembangan Elektrik Selepas Merdeka

Selepas Malaysia mencapai kemerdekaan pada tahun 1957, usaha untuk memperluas liputan elektrik ke seluruh negara menjadi lebih tersusun dan sistematik. Kerajaan mula memperkenalkan pelbagai inisiatif di bawah Rancangan Malaysia untuk membangunkan infrastruktur tenaga.

Lembaga Letrik Negara (LLN)

LLN memainkan peranan utama dalam memperluas jaringan elektrik ke luar bandar, dengan membina talian penghantar dan pencawang. Sasaran utama adalah untuk memastikan penduduk luar bandar turut menikmati kemudahan elektrik seperti di bandar.

Penubuhan Tenaga Nasional Berhad (TNB)

Pada tahun 1990, Lembaga Letrik Negara telah diswastakan dan dinamakan semula sebagai Tenaga Nasional Berhad (TNB). TNB menjadi syarikat utiliti tenaga utama di Malaysia, bertanggungjawab sepenuhnya terhadap penjanaan, penghantaran, dan pengagihan tenaga elektrik ke seluruh negara.

Liputan Elektrik di Sabah dan Sarawak

Bila wujudnya elektrik di Malaysia juga merangkumi Sabah dan Sarawak. Penggunaan elektrik di kedua-dua negeri ini berkembang secara berasingan daripada Semenanjung Malaysia kerana faktor geografi dan sejarah.

Sabah

Elektrik mula diperkenalkan di Jesselton (kini Kota Kinabalu) sekitar tahun 1920-an. Namun, liputan elektrik ke kawasan luar bandar hanya mula rancak selepas Sabah menyertai Malaysia pada tahun 1963. Penubuhan Lembaga Letrik Sabah (LLS) memainkan peranan penting dalam pembangunan tenaga di negeri tersebut.

Sarawak

Di Sarawak, bandar Kuching menjadi antara yang terawal menggunakan elektrik sekitar 1923. Perkembangan elektrik di Sarawak menjadi lebih pesat selepas penubuhan Sarawak Electricity Supply Corporation (SESCO). Kini, SESCO merupakan anak syarikat di bawah Sarawak Energy Berhad yang mengendalikan sistem tenaga di negeri itu.

Teknologi Janakuasa Moden di Malaysia

Seiring dengan perkembangan teknologi, Malaysia telah beralih daripada penggunaan janakuasa arang batu kepada sumber tenaga yang lebih bersih dan lestari, seperti:

• Hidroelektrik: Digunakan secara meluas di Semenanjung dan Sarawak.
• Gas Asli: Merupakan sumber utama janakuasa di Semenanjung.
• Tenaga Solar: Semakin berkembang melalui inisiatif kerajaan seperti program Feed-in Tariff (FiT) dan LSS (Large Scale Solar).

Kepentingan Mengetahui Sejarah Elektrik di Malaysia

Mengetahui bila wujudnya elektrik di Malaysia bukan sahaja memberikan kita pengetahuan sejarah, tetapi juga membuka mata tentang perjuangan serta pelaburan besar yang telah dilakukan demi kemajuan negara. Ia juga menunjukkan bahawa akses kepada elektrik bukan berlaku serta-merta, tetapi melalui perancangan jangka panjang dan pelaburan berterusan.

Kesimpulan

Untuk menjawab persoalan utama, bila wujudnya elektrik di Malaysia, jawapannya bermula pada tahun 1894 di Taiping, Perak. Dari sebuah bandar kecil dengan pencahayaan asas, kini Malaysia telah menjadi negara dengan sistem tenaga elektrik yang maju dan stabil. Kemudahan elektrik yang kita nikmati hari ini adalah hasil usaha gigih pihak kerajaan, agensi tenaga, serta pelbagai pihak yang terlibat dalam industri ini.

Pemahaman tentang sejarah ini sewajarnya dipelajari dan dihargai agar kita lebih menghargai kemudahan yang kini dianggap biasa. Kita juga perlu terus menyokong usaha ke arah tenaga lestari untuk generasi akan datang.

Soalan Lazim (FAQ) Tentang Bila Wujudnya Elektrik di Malaysia

Rujukan

1. Macam Mana Elektrik Mula Wujud di Malaysia? – facebook.com/groups/630510135259701
2. Mengenalai sejarah tenaga elektrik – kebaikanelektrik.blogspot.com