Salah Faham Terhadap Istilah DNAA: Isu, Implikasi dan Realiti Perundangan | Istilah “dilepas tanpa dibebaskan” atau lebih dikenali sebagai DNAA (Discharge Not Amounting to an Acquittal) sering kali menimbulkan kekeliruan dalam kalangan masyarakat, khususnya mereka yang tidak mempunyai latar belakang dalam bidang undang-undang. Kekeliruan ini bukan sekadar salah faham biasa, sebaliknya mampu mencetuskan persepsi negatif terhadap institusi kehakiman dan pihak berkuasa, terutama apabila ia dikaitkan dengan kes berprofil tinggi.

Jadi, dalam artikel ini saya cuba menghuraikan sebaik mungkin tentang fahaman istilah DNAA yang sering digunakan oleh pihak mahkamah.

Salah Faham Terhadap Istilah DNAA: Isu, Implikasi dan Realiti Perundangan

Situasi menjadi lebih rumit apabila laporan media mengenai perbicaraan di mahkamah melaporkan keputusan DNAA tanpa memberikan penjelasan menyeluruh tentang maksud dan implikasinya. Ini membuka ruang kepada pelbagai spekulasi, termasuk tuduhan bahawa sistem kehakiman berat sebelah atau memberi layanan istimewa kepada golongan tertentu. Sedangkan, hakikatnya DNAA merupakan satu prosedur sah dalam sistem perundangan yang mempunyai rasional tersendiri.

Sebagai contoh, keputusan mahkamah pada tahun 2020 yang melepaskan Riza Aziz – anak tiri kepada bekas Perdana Menteri Najib Razak – tanpa membebaskannya daripada tuduhan pengubahan wang haram berjumlah AS$248 juta yang dikaitkan dengan dana 1MDB, telah mengundang kritikan hebat masyarakat. Ramai menyangka bahawa beliau telah bebas sepenuhnya daripada pertuduhan, sedangkan secara teknikalnya, pendakwaan ke atasnya masih boleh dibuka semula pada bila-bila masa.

Kekeliruan ini sering berpunca daripada kesilapan memahami perbezaan antara DNAA dan DNA (Discharge and Acquittal). Dalam kes DNA, tertuduh dibebaskan sepenuhnya dan tidak boleh didakwa lagi atas kesalahan yang sama. Namun dalam DNAA, individu tersebut hanya dilepaskan buat sementara waktu – bukan dibebaskan – dan masih boleh didakwa semula jika terdapat bukti baharu atau keadaan tertentu yang memungkinkan pendakwaan diteruskan.

Perlu difahami bahawa keputusan DNAA tidak dibuat secara sewenang-wenangnya. Terdapat beberapa faktor yang mendorong mahkamah mengambil keputusan ini, antaranya ialah isu teknikal dalam dokumen pertuduhan, kekurangan bukti kukuh pada waktu itu, atau keperluan siasatan lanjut oleh pihak pendakwaan. Malah, dalam banyak keadaan, DNAA memberikan ruang kepada pihak pendakwa untuk memperkemas siasatan dan menyediakan kes yang lebih kuat bagi memastikan keadilan ditegakkan dengan lebih efektif.

Sebagai ilustrasi, lihat sahaja bagaimana Mahkamah Tinggi pada 7 Februari 2019 telah membuat keputusan DNAA terhadap Najib Razak dalam tiga pertuduhan pengubahan wang haram berjumlah RM47 juta. Namun keesokan harinya, beliau didakwa semula di Mahkamah Sesyen bagi pertuduhan yang sama. Kes itu kemudiannya diteruskan dan akhirnya Najib didapati bersalah atas beberapa pertuduhan lain berkaitan dana SRC pada Julai 2020. Ini membuktikan bahawa DNAA bukanlah jalan pintas untuk melepaskan pesalah, tetapi sebahagian daripada proses perundangan yang membolehkan siasatan dan pendakwaan dilakukan dengan lebih menyeluruh.

Selain itu, siasatan kes-kes rasuah dan pengubahan wang haram bukanlah sesuatu yang mudah. Ia sering melibatkan jaringan individu yang ramai, transaksi rumit merentas sempadan, dan jumlah wang yang besar. SPRM memerlukan masa yang cukup untuk meneliti segala bukti dan menjejak semua yang terlibat sebelum sebarang pertuduhan dibuat. Dalam konteks ini, pelaksanaan DNAA memberi fleksibiliti kepada pihak pendakwaan tanpa mengorbankan prinsip keadilan.

Lebih penting lagi, undang-undang di Malaysia tidak menetapkan tempoh masa tertentu bagi pendakwaan semula selepas DNAA. Ini bermakna, walaupun seseorang itu dilepaskan tanpa dibebaskan hari ini, mereka masih boleh didakwa semula dalam masa terdekat – atau bahkan bertahun-tahun kemudian – sekiranya siasatan mengesahkan keterlibatan mereka dalam kesalahan tersebut.

Kesimpulannya

Masyarakat perlu memahami bahawa DNAA bukanlah satu bentuk “pengampunan tersembunyi” untuk pesalah, tetapi sebahagian daripada sistem keadilan yang memberi peluang kepada proses siasatan dan pendakwaan berjalan secara telus dan menyeluruh. Pendidikan undang-undang kepada orang awam adalah penting agar persepsi negatif terhadap institusi kehakiman dapat diperbetulkan dan kepercayaan kepada sistem perundangan negara terus terpelihara.

Soalan Lazim (FAQ) Tentang Istilah DNAA

Soalan Lazim (FAQ) Tentang Istilah DNAA

1. Salah tafsir keputusan ‘dilepas tanpa dibebas’ – utusan.com.my
2. Di sebalik salah faham keputusan ‘dilepaskan tanpa dibebaskan’ – sprm.gov.my