Apa Itu Berdaulat? Huraian Lengkap Dengan Contoh Negara

Apa Itu Berdaulat? Huraian Lengkap Dengan Contoh Negara | Apabila kita membincangkan soal negara, istilah berdaulat sering kali muncul dalam perbualan rasmi, dokumen undang-undang, mahupun wacana akademik. Persoalan utama yang sering timbul adalah apa itu berdaulat?

Secara asasnya, berdaulat membawa maksud kuasa penuh dan mutlak yang dimiliki oleh sesebuah negara untuk menguruskan hal ehwalnya sendiri tanpa campur tangan pihak luar. Dalam konteks moden, kedaulatan menjadi asas penting bagi sesebuah negara yang ingin mengekalkan kestabilan politik, pembangunan ekonomi, serta kesejahteraan rakyat.

Dalam artikel ini akan menghuraikan secara terperinci maksud berdaulat, ciri-ciri utama negara berdaulat, kepentingannya, serta contoh-contoh negara yang dapat dijadikan rujukan dalam memahami konsep ini.

Apa Itu Berdaulat? Huraian Lengkap Dengan Contoh Negara

Maksud Berdaulat

Untuk memahami dengan lebih mendalam apa itu berdaulat, kita perlu meneliti maksud istilah ini dari segi bahasa dan istilah politik. Dari sudut bahasa, perkataan “berdaulat” berasal daripada kata dasar “daulat” yang bermaksud kuasa, kekuasaan, ataupun kemuliaan yang diberikan kepada seseorang raja atau pemerintah. Apabila digunakan dalam konteks negara, berdaulat merujuk kepada kuasa tertinggi yang dimiliki oleh sesebuah entiti politik dalam menguruskan pentadbiran, perundangan, serta keselamatan.

Dalam konteks undang-undang antarabangsa, kedaulatan difahami sebagai hak eksklusif sebuah negara untuk menguruskan urusan domestiknya tanpa campur tangan mana-mana kuasa asing. Ini bermaksud setiap negara yang berdaulat bebas membuat keputusan tentang perlembagaan, sistem politik, ekonomi, keselamatan, serta dasar luar mereka sendiri. Oleh sebab itu, konsep kedaulatan adalah asas utama bagi kelangsungan sebuah negara moden.

Sejarah Perkembangan Konsep Kedaulatan

Konsep berdaulat bukanlah sesuatu yang muncul secara tiba-tiba. Ia berkembang seiring dengan perjalanan sejarah politik dunia. Pada zaman feudal, kuasa pemerintah sering bergantung kepada sokongan tentera dan pengaruh agama. Namun, selepas Perjanjian Westphalia pada tahun 1648, kedaulatan mula diiktiraf secara rasmi dalam sistem politik antarabangsa. Perjanjian ini menandakan berakhirnya Perang 30 Tahun di Eropah dan memperkenalkan prinsip bahawa setiap negara mempunyai hak penuh untuk mengawal wilayah dan pemerintahannya.

Sejak itu, kedaulatan dianggap sebagai asas kepada hubungan antarabangsa. Negara-negara tidak lagi terikat sepenuhnya dengan kuasa gereja atau empayar besar, sebaliknya mereka berdiri sebagai entiti bebas yang diiktiraf oleh dunia. Prinsip inilah yang kekal relevan sehingga hari ini, di mana sesebuah negara berdaulat mempunyai kedudukan yang sama rata dalam sistem antarabangsa walaupun berbeza dari segi saiz, kekuatan ketenteraan, atau tahap ekonomi.

Ciri-Ciri Utama Negara Berdaulat

Untuk menjelaskan dengan lebih mendalam apa itu berdaulat, penting untuk memahami ciri-ciri yang menjadikan sesebuah negara diiktiraf sebagai negara berdaulat. Antara ciri-ciri utama tersebut adalah:

1. Wilayah yang Jelas
   Sesebuah negara berdaulat mestilah mempunyai sempadan yang jelas meliputi tanah, udara, dan perairan. Wilayah ini adalah tempat rakyat menetap dan di dalamnya kerajaan melaksanakan kuasa penuh.
2. Penduduk Tetap
   Negara berdaulat memerlukan warganegara atau rakyat yang tinggal secara tetap dalam wilayahnya. Rakyat adalah aset utama yang membentuk identiti negara.
3. Kerajaan yang Berfungsi
   Kedaulatan memerlukan kewujudan sebuah kerajaan yang berfungsi sebagai pentadbir, penggubal undang-undang, serta penjaga keselamatan. Tanpa kerajaan yang sah, konsep kedaulatan tidak dapat dipertahankan.
4. Kuasa Autonomi
   Negara berdaulat bebas membuat keputusan tanpa dipengaruhi oleh pihak luar. Ini termasuk kuasa dalam membuat dasar ekonomi, politik, serta undang-undang.
5. Pengiktirafan Antarabangsa
   Walaupun sesebuah entiti mempunyai wilayah dan kerajaan, ia hanya dianggap benar-benar berdaulat apabila mendapat pengiktirafan daripada negara-negara lain serta organisasi antarabangsa seperti Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB).

Kepentingan Kedaulatan Bagi Negara

Mengetahui apa itu berdaulat juga memerlukan pemahaman tentang mengapa kedaulatan penting bagi kelangsungan sesebuah negara. Antara kepentingan tersebut termasuklah:

• Menjamin Identiti Nasional
  Kedaulatan memastikan negara dapat mengekalkan budaya, bahasa, agama, dan tradisi sendiri tanpa dipengaruhi secara berlebihan oleh pihak luar.
• Mengawal Sumber Ekonomi
  Negara berdaulat berhak menentukan cara menguruskan sumber asli, hasil bumi, dan ekonomi domestik bagi kepentingan rakyatnya.
• Menentukan Dasar Luar
  Kedaulatan memberi kuasa kepada negara untuk menentukan hubungan diplomatik dengan negara lain serta menyertai perjanjian antarabangsa.
• Melindungi Keselamatan dan Pertahanan
  Negara berdaulat bertanggungjawab melindungi rakyatnya daripada ancaman dalam dan luar negara melalui pasukan keselamatan dan ketenteraan.

Cabaran Terhadap Kedaulatan

Walaupun konsep kedaulatan dianggap mutlak, hakikatnya terdapat pelbagai cabaran yang boleh mengancamnya. Dalam era globalisasi, negara berdaulat sering terpaksa berdepan dengan tekanan dari segi ekonomi, politik, dan keselamatan. Antara cabaran utama termasuk:

• Campur Tangan Kuasa Asing
  Negara kecil sering menjadi sasaran pengaruh politik atau ekonomi oleh kuasa besar melalui pelbagai bentuk tekanan seperti sekatan ekonomi atau campur tangan ketenteraan.
• Globalisasi Ekonomi
  Walaupun globalisasi membawa peluang, ia juga boleh menghakis kedaulatan ekonomi kerana negara bergantung kepada perdagangan antarabangsa dan syarikat multinasional.
• Isu Keselamatan Rentas Sempadan
  Ancaman seperti keganasan antarabangsa, jenayah siber, dan penyeludupan sering kali melibatkan lebih daripada satu negara, menjadikan kedaulatan terdedah kepada cabaran baharu.

Contoh Negara Berdaulat

Untuk memberi gambaran yang lebih jelas mengenai apa itu berdaulat, berikut adalah beberapa contoh negara berdaulat di dunia:

1. Malaysia
   Malaysia merupakan sebuah negara berdaulat sejak mencapai kemerdekaan pada 31 Ogos 1957. Kedaulatan Malaysia diiktiraf oleh komuniti antarabangsa, dan negara ini mempunyai sistem pemerintahan demokrasi berparlimen serta raja berperlembagaan.
2. Amerika Syarikat
   Sebagai salah satu negara kuasa besar, Amerika Syarikat menunjukkan contoh kedaulatan melalui sistem federal yang membolehkan setiap negeri menguruskan pentadbiran dalaman, tetapi tetap berada di bawah kerajaan pusat.
3. Jepun
   Jepun adalah contoh negara berdaulat yang berjaya mengekalkan identiti budaya dan ekonominya walaupun mengalami kekalahan dalam Perang Dunia Kedua. Negara ini bangkit semula sebagai kuasa ekonomi dan mengekalkan hubungan diplomatik yang luas.
4. Switzerland
   Switzerland terkenal dengan kedaulatan yang neutral, di mana negara ini tidak menyertai peperangan besar dan lebih mengutamakan hubungan diplomasi serta kestabilan politik dalamannya.

Kesimpulan

Secara keseluruhannya, memahami apa itu berdaulat sangat penting bagi setiap warganegara kerana ia berkait rapat dengan kelangsungan, keselamatan, serta identiti sesebuah negara. Berdaulat bukan sekadar memiliki wilayah dan rakyat, tetapi juga merangkumi kuasa penuh untuk menentukan hala tuju politik, ekonomi, dan sosial. Walaupun terdapat pelbagai cabaran global yang boleh menjejaskan kedaulatan, negara yang kuat dan stabil akan sentiasa mempertahankan haknya sebagai entiti bebas di persada antarabangsa.

Dengan memahami konsep ini, kita dapat lebih menghargai erti kemerdekaan dan kedaulatan negara yang dimiliki, serta bersama-sama menjaga kelangsungan dan kehormatan negara pada masa hadapan.

Soalan Lazim

Rujukan

1. Konsep Kedaulatan | Definisi & Kewibawaan Negara – app.pandai.org
2. Ciri Negara yang Berdaulat – weacademia.com/my