20 Jenis Hantu Kepercayaan Masyarakat Melayu | Dalam budaya masyarakat Melayu, kepercayaan terhadap kewujudan makhluk halus atau hantu bukanlah perkara asing. Sejak zaman dahulu, kisah-kisah berkaitan makhluk ghaib ini sering diceritakan dari satu generasi ke generasi yang lain, sama ada melalui lisan, tulisan mahupun melalui medium hiburan seperti filem dan drama. Kepercayaan ini bukan sahaja mencerminkan warisan budaya, malah turut menggambarkan nilai, ketakutan dan pemahaman masyarakat terhadap dunia yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar.
Dalam artikel ini mari kita lihat 20 jenis hantu yang dipercayai wujud dalam kepercayaan masyarakat Melayu, berserta dengan asal-usul, ciri-ciri, serta peranan mereka dalam naratif budaya tempatan.
Klik Untuk Lihat Isi Kandungan
16 Jenis Hantu Kepercayaan Masyarakat Melayu
Sebelum kita meneruskan, di sini saya menafikan dan tidak pasti kesahihan wujudnya hantu seperti yang dinyatakan. Namun, jin dan syaitan boleh menjelmakan diri dengan rupa yang buruk sehingga kita menganggap itu adalah hantu. Artikel ini juga hanya hiburan semata-mata.
1. Pontianak
Pontianak dipercayai berasal daripada roh wanita yang meninggal dunia ketika mengandung atau selepas melahirkan anak. Ia sering digambarkan sebagai wanita cantik berambut panjang dengan suara mengilai. Pontianak dikatakan mengganggu lelaki, dan kehadirannya sering dikaitkan dengan bau bunga kemboja dan tangisan bayi.
2. Polong
Polong ialah makhluk halus yang dipelihara melalui ilmu hitam untuk membalas dendam atau memudaratkan orang lain. Ia biasanya digunakan oleh tuannya untuk menyerang musuh. Polong mesti “diberi makan” darah tuannya dan jika tidak dijaga dengan betul, ia boleh menjadi berbahaya kepada pemiliknya sendiri.
3. Toyol
Toyol ialah makhluk kecil, seakan kanak-kanak, yang juga dipelihara melalui ilmu sihir. Ia terkenal kerana digunakan untuk mencuri wang atau barang berharga. Pemiliknya perlu menjaga toyol dengan baik dan sering melakukan amalan tertentu bagi memastikan toyol terus berkhidmat.
4. Pelesit
Pelesit adalah makhluk halus yang sering dikaitkan dengan amalan sihir. Ia dipercayai dihantar untuk mengganggu atau merasuk seseorang. Pelesit biasanya menjelma dalam bentuk serangga seperti belalang atau cicak dan masuk ke dalam tubuh mangsa melalui mulut atau telinga.
Mangsa akan mula bercakap sendiri, ketawa tanpa sebab, atau menjerit pada waktu malam. Untuk menghalau pelesit, perawat tradisional akan menggunakan ayat suci dan kaedah rawatan Islam.
5. Hantu Air
Hantu air dipercayai mendiami sungai, tasik, atau kawasan berair. Ia digambarkan sebagai makhluk yang boleh menarik manusia masuk ke dalam air dan menyebabkan lemas. Masyarakat dahulu percaya bahawa bermain terlalu lama di kawasan air pada waktu petang boleh mengundang gangguan hantu air.
6. Hantu Raya
Hantu raya merupakan makhluk halus yang sangat kuat dan sering dipelihara untuk membantu tuannya melakukan kerja berat atau membalas dendam. Ia juga sering dikaitkan dengan perjanjian ghaib, dan dikatakan mampu menyerupai tuannya sendiri bagi mengelirukan orang lain.
7. Hantu Bungkus
Berbeza sedikit daripada pocong, hantu bungkus merujuk kepada makhluk yang dikatakan muncul dalam bentuk mayat yang sudah dikafan, namun berjalan tegak dan mengejar mangsanya.
Kisah ini lebih banyak diceritakan dalam cerita rakyat sebagai ancaman terhadap individu yang melanggar pantang larang adat tertentu.
8. Langsuir
Langsuir juga merupakan entiti wanita ghaib yang menyerupai pontianak, namun berbeza dari segi latar belakang kematiannya. Langsuir dipercayai berasal daripada wanita yang meninggal dunia secara tragik atau akibat tekanan perasaan yang amat dahsyat.
Langsuir diceritakan suka menghisap darah dan merasuk tubuh manusia, terutama kanak-kanak. Dalam kepercayaan lama, untuk menundukkan langsuir, perlu dijahit lubang di tengkuknya agar tidak lagi mampu terbang.
9. Pocong
Pocong adalah hantu yang dipercayai datang daripada mayat yang tidak dibuka ikatan kain kafannya. Ia digambarkan sebagai tubuh manusia berkafan putih yang melompat-lompat kerana kakinya masih terikat.
Kehadirannya menimbulkan rasa takut yang amat sangat kerana rupa bentuknya yang menyeramkan. Dalam kepercayaan masyarakat, pocong muncul sebagai petanda bahawa mayatnya belum disempurnakan pengkafan atau tidak mendapat bacaan doa yang cukup.
10. Bajang
Bajang ialah sejenis makhluk halus yang sering digunakan untuk menyerang kanak-kanak. Ia juga merupakan makhluk peliharaan yang perlu diberi makan dengan cara tertentu. Bajang boleh menyebabkan penyakit, sawan, atau ketakutan yang melampau kepada mangsanya.
11. Bunian
Makhluk bunian dikenali sebagai makhluk halus yang tinggal di alam ghaib yang selari dengan dunia manusia. Mereka dipercayai tinggal di hutan atau kawasan terpencil dan sesekali berinteraksi dengan manusia. Terdapat juga kisah orang yang ‘hilang’ dan dikatakan hidup bersama bunian.
12. Hantu Jepun
Hantu Jepun sering digambarkan sebagai roh tentera Jepun yang mati semasa Perang Dunia Kedua. Penampakan hantu ini biasanya dalam bentuk bayangan berseragam tentera lengkap, dan sering dikaitkan dengan kawasan bekas kubu atau tapak peperangan.
13. Hantu Galah
Hantu galah digambarkan sebagai makhluk tinggi dan kurus yang menyerupai manusia. Ia dikatakan tinggal di kawasan hutan dan sering dilihat dari jauh. Apabila seseorang cuba mendekatinya, ia akan menghilang atau tiba-tiba berada betul-betul di hadapan mereka.
14. Jin Tanah/Jembalang Tanah
Jembalang tanah ialah makhluk ghaib yang mendiami kawasan tertentu seperti bukit, gua, pokok besar atau tempat sunyi yang tidak terusik manusia.
Ia dipercayai akan marah jika kawasan kediamannya diganggu tanpa izin, seperti menebang pokok besar atau merosakkan alam sekitarnya. Untuk meredakan kemarahannya, adat resam seperti memberi salam atau membuang kemenyan dilakukan.
15. Orang Minyak
Orang minyak adalah makhluk atau manusia yang dikatakan menjelma dengan tubuh diselaputi minyak hitam dan merayap pada waktu malam untuk mencari mangsa.
Ia sering dikaitkan dengan kes jenayah seksual dan dipercayai mempunyai ilmu sihir yang membolehkan dirinya tidak dapat dilihat. Dalam budaya Melayu, kisah orang minyak menjadi simbol amaran terhadap jenayah seksual yang bersembunyi di sebalik ilmu ghaib.
16. Penanggal
Penanggal ialah hantu wanita yang tubuhnya terpisah dari kepala dan organ dalamannya. Kepala hantu ini dikatakan boleh terbang dengan usus yang terjuntai dan berlegar-legar mencari mangsa.
Ia sering dikaitkan dengan wanita yang mengamalkan ilmu hitam untuk kekal muda dan cantik. Penanggal dikatakan menyasarkan wanita bersalin dan bayi untuk dijadikan mangsa. Salah satu cara untuk menangkis serangannya ialah dengan menggantung daun mengkudu atau kaca di sekitar rumah.
17. Hantu Kopek/Hantu Tetek
Hantu ini sama dengan hantu tetek, namun lebih dikaitkan dengan gangguan terhadap kanak-kanak. Ia dipercayai menyembunyikan kanak-kanak di bawah payudaranya yang besar.
Masyarakat dahulu percaya bahawa hantu ini muncul di waktu malam dan menyorokkan kanak-kanak daripada ibu bapa mereka, menyebabkan anak hilang secara tiba-tiba.
18. Hantu Jerangkung
Hantu jerangkung sering digambarkan sebagai rangka manusia hidup yang menjelma daripada individu yang melakukan amalan terlarang atau sihir. Ia berwajah menyeramkan, kurus kering, dan muncul dalam keadaan terbungkuk-bungkuk.
Masyarakat dahulu percaya jerangkung akan datang kepada mereka yang tidak menepati perjanjian dengan makhluk ghaib. Kehadirannya sering dikaitkan dengan hutang janji atau sumpah sihir yang dilanggar.
19. Hantu Kubur
Hantu kubur dipercayai sebagai roh tidak tenteram yang menghuni kawasan perkuburan, sama ada kerana tidak mendapat doa secukupnya atau akibat kematian tragik.
Ia dikatakan sering muncul pada waktu malam dalam bentuk bayangan atau lembaga putih yang merenung dari kejauhan. Kehadirannya dikaitkan dengan suasana seram di tanah perkuburan atau mimpi yang menakutkan.
20. Hantu Penunggu
Hantu penunggu ialah roh atau makhluk ghaib yang dipercayai menjaga sesuatu kawasan seperti rumah lama, bangunan terbiar atau tempat bersejarah.
Ia biasanya tidak mengganggu manusia selagi tidak dicabar. Namun, jika diganggu, hantu penunggu dikatakan mampu menimbulkan penyakit misteri, mimpi buruk, atau membawa sial kepada individu tertentu.
Penutup
Cerita tentang jenis-jenis hantu dalam masyarakat Melayu bukanlah semata-mata untuk menakutkan. Ia mencerminkan kepercayaan, amalan, serta adat resam yang kaya dalam budaya tempatan. Walaupun dunia moden semakin menghakis kepercayaan ini, sebahagiannya masih relevan sebagai nilai budaya. Namun, dari sudut akidah Islam, kita diajar untuk percaya kepada kewujudan makhluk ghaib, tetapi dilarang sama sekali menyekutukan Allah atau mempercayai amalan sihir dan pemujaan.
Soalan Lazim (FAQ) Tentang Jenis Hantu
Adakah semua jenis hantu yang disebut dalam artikel ini benar-benar wujud?
Tidak ada bukti saintifik yang kukuh yang mengesahkan kewujudan hantu-hantu tersebut. Kebanyakan cerita mengenai jenis hantu ini berasal daripada kepercayaan masyarakat lama, cerita lisan turun-temurun, dan mitos budaya Melayu. Ia wujud sebagai sebahagian daripada warisan cerita rakyat dan tidak semestinya benar secara fizikal.
Apakah tujuan masyarakat Melayu mempercayai kewujudan pelbagai jenis hantu ini?
Kepercayaan terhadap hantu dalam masyarakat Melayu sering berfungsi sebagai peringatan, simbolik kepada nilai moral, pantang larang, dan adab. Contohnya, kepercayaan terhadap hantu penunggu pokok menggalakkan manusia menghormati alam sekitar, manakala kisah hantu seperti orang minyak menjadi simbol amaran terhadap jenayah.
Mengapa kebanyakan hantu Melayu digambarkan sebagai wanita?
Kebanyakan hantu Melayu digambarkan dalam bentuk wanita kerana unsur emosi seperti dendam, kesedihan, dan tragik sering dikaitkan dengan karakter wanita dalam cerita rakyat. Ia juga mencerminkan pengaruh budaya serta kisah-kisah lama yang memfokuskan pada tragedi wanita sebagai sumber gangguan ghaib.
Apakah perbezaan antara hantu dan jin dalam kepercayaan masyarakat Melayu?
Dalam konteks kepercayaan Melayu, “hantu” merujuk kepada roh atau entiti ghaib yang berasal daripada manusia yang telah mati atau makhluk tertentu, manakala “jin” pula merupakan makhluk halus yang dicipta daripada api dan hidup dalam dunia sendiri. Jin disebut dalam Islam dan dianggap wujud secara nyata, manakala hantu lebih kepada kepercayaan budaya dan mitos.
Adakah masih ramai masyarakat Melayu moden yang mempercayai jenis-jenis hantu ini?
Kepercayaan terhadap hantu masih wujud dalam kalangan sesetengah masyarakat, terutama di kawasan luar bandar atau dalam kalangan generasi lama. Walau bagaimanapun, masyarakat moden cenderung melihat kisah hantu ini sebagai sebahagian daripada budaya dan cerita rakyat, bukan sebagai kepercayaan literal.
Bagaimana cara mengelakkan gangguan makhluk halus menurut kepercayaan lama?
Beberapa amalan tradisional termasuk membawa besi (seperti keris kecil), membaca doa atau ayat al-Quran, tidak bersikap sombong di tempat sunyi, memberi salam sebelum masuk kawasan asing, serta memakai penanda seperti daun tertentu dianggap dapat mengelakkan gangguan makhluk halus.
Bolehkah kisah jenis hantu ini digunakan untuk tujuan penulisan kreatif atau kandungan digital?
Ya, kisah jenis-jenis hantu Melayu sangat sesuai dijadikan bahan penulisan kreatif seperti cerpen seram, filem, skrip drama, atau kandungan digital berbentuk budaya dan sejarah. Namun, penggunaannya perlu disertakan dengan penghormatan kepada kepercayaan asal dan tidak memperolok-olokkannya.
Rujukan
- Hantu Di Malaysia – 7. Hantu Bungkus/Pocong – wattpad.com
- Jenis-Jenis / Nama-Nama Hantu yang popular dikalangan masyarakat melayu – facebook.com/seramkisah
Jom jana income sampingan dengan Shopee bersama saya. Saya akan kongsikan cara jana income dengan affiliate Shopee. Gunakan code "3TFXAP9" jika anda baru mendaftar.
Penafian: Mungkin ada segelintir gambar, artikel ataupun video yang ada di blog ini adalah bukan hak kepunyaan sendiri. Namun, saya akan berikan kredit kepada yang berhak. Jika masih timbul masalah mengenai perkara ini, anda boleh menghubungi saya disini. Semua artikel yang diterbitkan di sini adalah berdasarkan pengalaman dan juga kemahiran saya sendiri.
Jangan lupa untuk Follow saya di YouTube, Facebook, Instagram dan Twitter.
0 Comments